به گزارش «نماینده»، پس از انتخاب ۱۵ عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام در صحن علنی مجلس، نخستین جلسه این کمیسیون به انتخاب اعضای هیئت رئیسه اختصاص یافت. با رای اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام، علیرضا زاکانی نماینده تهران رئیس، منصور حقیقت‌پور نایب رئیس اول، وحید احمدی نایب رئیس دوم، حسین نجابت دبیر اول، محمود نبویان دبیر دوم و سیدحسین نقوی حسینی به عنوان سخنگوی کمیسیون ویژه انتخاب شدند.

با انتخاب اعضای هیئت رئیسه کمیسیون ویژه بررسی برجام، اعضا بلافاصله کار بررسی برجام را آغاز کرده و در دو جلسه متوالی درباره نحو ورود به موضوع برنامه جامعه اقدام مشترک با هم تبادل نظر کردند.

چهارمین جلسه کمیسیون ویژه برجام همزمان با آغاز تعطیلات مجلس در روز دوشنبه ۹ شهریور برگزار شد که اعضا کمیسیون ورود به متن برجام را در دستور کار خود قرار دادند.

نخستین حضور عراقچی و تخت روانچی در کمیسیون ویژه بررسی برجام

در چهارمین جلسه برگزاری کمیسیون ویژه رسیدگی به برجام سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی دو عضو ارشد تیم مذاکره کننده کشورمان میهمان کمیسیون ویژه بودند.

عراقچی در این جلسه با اشاره به تاریخچه فعالیت هسته ای جمهوری اسلامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ضمن بررسی مذاکرات استانبول و مسقط به بیان دستآوردهای برجام و ابعاد حقوقی آن پرداخت.

وی ضمن پاسخ به سوالات اعضای کمیسیون برجام افزود: ارائه لایحه درباره برجام به مجلس که خواست نمایندگان است، از اختیارات وزارت امور خارجه نیست.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده کشورمان با بیان اینکه ارائه متن فارسی از برجام ممکن نبوده چرا که در این صورت باید متن برجام به زبان ۵ کشور دیگر هم ترجمه می شد خاطرنشان کرد: مطابق برجام، حقوق هسته‌ای ما حفظ شده، ‌فردو حفظ شده، نطنز حفظ شده، قطع‌نامه‌های شورای امنیت لغو شده، تحریم‌ها لغو می‌شود و در هیچ بخشی از برجام در مورد فعالیت‌های موشکی و تسلیحاتی نیامده است.

جلیلی: ما آمریکا را کدخدای جهان ندانستیم

پنجمین جلسه کمیسیون ویژه بررسی برجام سه شنبه ۱۰ شهریور در حالی برگزار شد که سعید جلیلی دبیر سابق تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان و فریدون عباسی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی میهمانان جلسه بودند.

جلیلی در این جلسه ضمن اشاره به آنچه در دوران مسئولیت وی در تیم مذاکره کننده هسته ای صورت گرفته است گفت: ما با یک نگاه راهبردی وارد مذاکرات شدیم و از یک سوی به افزایش ظرفیت و توان غنی‌سازی و توسعه هسته‌ای پرداختیم.

وی افزود: شهید شهریاری‌ها ما را به غنی‌سازی ۲۰ درصد رساندند، اراک را به نتیجه رساندند، فردو را تاسیس کردند و از سوی دیگر غربی‌ها را وادار کردیم از خط قرمزهای خود عبور کنند، تقابل را کنار بگذارند، تعامل و گفت‌وگو و داد و ستد را بپذیرند و پشت میز مذاکره نشسته و با ایران به‌عنوان یک قدرت هسته‌ای گفت‌وگو کنند.

وی این را هم گفت که ما صرفاً با آمریکا گفت‌وگو نکردیم با ۱+۵ گفت‌وگو کردیم، چون آمریکا را کدخدای جهان ندانسته و معتقد بودیم آمریکا تنها یکی از کشورهای ۱+۵ است.

جلیلی با اشاره به اینکه در زمان اینجانب هیچ بازدیدی از پارچین نشد افزود: ما در حالی شرایط را تحویل تیم جدید دادیم که ۱+۵ از کلیه خطوط قرمز خود عدول کرده بود، رویکرد مقابله ای خود را کنار گذاشته و گفت‌وگوی پیرامون حق هسته‌ای، حق غنی سازی و تثبیت صنعت هسته‌ای را پذیرفته بود و در مقابل ما توان ۲۰ درصد غنی سازی و ۱۹ هزار سانتریفیوژ داشتیم، همچنین در آن دوران فردو وارد عملیات تولید شده بود و طرف مقابل آماده بود تا تحریم‌ها را لغو کند.

البته علی باقری معاون سابق شورای عالی امنیت‌ملی و حمید عسگری رئیس سابق کمیته هسته‌ای شورای عالی امنیت ملی و رئیس سابق تیم کارشناسی مذاکره هسته‌ای با ۱+۵ نیز در جلسه کمیسیون ویژه برجام حاضر شده و به بیان دیدگاه های منتقدانه خود از متن برجام پرداختند.

البته حضور این دو چهره در جلسه کمیسیون ویژه در حالی بود که برخی نمایندگان نسبت به سخنان آنها و انتقاداتی که از تیم مذاکره کننده مطرح کردند واکنش نشان دادند.

عباسی: نگفتم زمانی روی سلاح هسته ای کار کرده ایم

رئیس سابق سازمان انرژی اتمی نیز در همان جلسه با بیان اینکه زمانی که من مسئولیت سازمان را به عهده گرفتم، حدود شش هزار سانتریفیوژ در کشور وجود داشت و کارخانه ساخت سانتریفیوژ هم تعطیل شده بود، گفت: چنین وضعی به معنی خالی بودن دست تیم مذاکره‌کننده کشورمان در مذاکرات بود، از این‌رو کارخانه ساخت سانتریفیوژ‌ را به سرعت راه‌اندازی کرده و در راستای آن تولید نسل دوم سانتریفیوژها را شروع کردیم.

عباسی افزود: همچنین فردو به منظورغنی سازی آماده و از حالت تحقیقاتی خارج شد، البته چنین تصمیمی با تایید و موافقت آقای صالحی گرفته شد و ایشان با خارج شدن فردو از وضعیت تحقیقاتی به تولیدی موافقت کرد، به هر حال افزایش سانتریفیوژ‌ها صورت گرفت اما تزریق گاز به سانتریفیوژهای باقی مانده به دولت جدید کشیده شد، از این‌رو از دولت یازدهم در این رابطه نظر خواسته شد که در نهایت پاسخی به آن ندادند و موضوع راکد ماند.

وی در جریان سخنانش نقل قولی از وی در رسانه های خارجی مبنی براینکه «ما زمانی روی سلاح هسته ای هم کار کرده‌ایم»، را به شدت تکدیب کرد.

اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام چهارشنبه ۱۱ شهریور از سایت نطنز و فردو بازدید کرده و با کارشناسان این دو سایت درباره مسائل فنی برجام گفتگو کردند.

عراقچی: بعد از توافق ژنو تحریم ها بیشتر نشده فعالیت غنی سازی ما هم بیشتر نمی شود

جلسه ششم کمیسیون ویژه بررسی برجام یکشنبه ۱۵ شهریور با حضور سید عباس عراقچی، مجید تخت روانچی و حسن قشقاوی درحالی برگزار شد که عضو تیم ارشد مذاکره کننده کشورمان برای دومین بار در این کمیسیون حضور یافته و به سوالات نمایندگان پاسخ داد.

در این جلسه عراقچی با اشاره به تفاوت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت با سایر قطعنامه ها عنوان کرد: شورای امنیت در این قطع‌نامه، برنامه‌ هسته‌ای ایران را با چشم‌انداز تجاری شدن آن مورد تایید قرار می‌دهد، برنامه هسته‌ای که پیش از این تهدید علیه امنیت و صلح جهانی محسوب می‌شد، ‌ حالا مورد تایید قرار گرفته و نه تنها اقدام علیه صلح و امنیت جهانی محسوب نمی‌شود، بلکه تایید شده است به طوری که کشورها تشویق می‌شوند تا با ایران و برنامه هسته‌ای آن همکاری کنند.

عراقچی این را هم گفت که برنامه موشکی جمهوری اسلامی را با سرعت بیشتر و بدون محدودیت پیش خواهیم رفت. در حوزه نظامی و تسلیحاتی نیز مطابق قطع‌نامه ۲۲۳۱ آورده شد که خرید و فروش تسلیحاتی از ممنوعیت قطع‌نامه قبلی به محدودیت مورد به مورد برای مدت چندسال تبدیل شده که اولا برای ما لازم‌الاجرا نیست، ثانیاً مدت آن محدود است و ثالثاً ما را محدود نمی‌کند.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده کشورمان همچنین با تشریح ویژگی های توافق ژنو عنوان کرد: توافق ژنو یک آتش‌بس موقت بود برای دستیابی به توافق نهایی، توافق ژنو ایستادن دو طرف در سرجای خودشان بود. آنها تحریم‌های بیشتر نکنند و ما هم فعالیت بیشتر در غنی‌سازی نکنیم.

جلیلی: ما در برجام دسترسی، نظارت و بازرسی های غیر متعارف را پذیرفتیم

براین اساس هفتمین جلسه کمیسیون ویژه رسیدگی به برجام در حالی برگزار شد که سعید جلیلی و فریدون عباسی برای دومین بار در کمیسیون ویژه حضور یافتند.

جلیلی در این جلسه به بیان نقطه نظرات خود درباره متن برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ پرداخت.

وی ضمن تشریح شرایط تحویل پرونده هسته ای از دوره مسئولیت خود به محمدجواد ظریف گفت: مطابق بررسی هایی انجام شده جمهوری اسلامی از حدود ۱۰۰ حق مسلم خود در برجام و اسناد ضمیمه صرف نظر کرده است، مبنای نادرستی از برجام پذیرفته شده که قابل قبول نیست از جمله استثناء شدن ایران، جایگزین شدن «اجازه» به جای «حق» ایران که در NPT تصریح شده است و پذیرش معیارهای غیر متعارف و بالاخره اینکه در برجام حتی از حقوق تصریح شده در توافق ژنو هم عقب نشینی می‌شود.

البته رئیس سابق تیم مذاکره کننده هسته ای این را هم گفت که ما در برجام دسترسی، نظارت و بازرسی های غیر متعارف را پذیرفتیم که برخلاف خطوط قرمز تعیین شده است. از جمله اجرای کامل درخواست های فراپروتکلی آژانس که مطالبه غیر متعارفی است چرا که امکان دسترسی به خیلی از اطلاعات کشور را فراهم می کند.

شمخانی: بازگشت به عقب به صلاح نیست

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی میهمانان هشتمین جلسه کمیسیون ویژه برجام در روز سه شنبه ۱۷ شهریور بودند.

در این جلسه شمخانی با اشاره به اینکه ما از مرحله مذاکره عبور کرده ایم و باید آینده را سامان دهیم و آن را بر اساس مصلحت ملی کشور مدیریت کنیم گفت: باید ضمانت های اجرایی برجام را فراهم کنیم زیرا بازگشت به عقب به صلاح نیست.

دبیر شورای عالی امنیت ملی افزود: مذاکره و توافق حاصل یک تلاش ملی از دیروز تا امروز است؛ کمیسیون برجام بدون برخورد سلیقه‌ای و بدون توقف در گذشته باید قرائت خود از برجام را ارائه کند و مبانی جلوگیری از سوءاستفاده در جریان اجرای برجام را تحکیم بخشد.

دبیر شورای عالی امنیت ملی البته به اعضای کمیسیون ویژه توصیه کرد که ضمن بررسی برجام متون چهارگانه سیاسی، اقتصادی، امنیتی و دفاعی آن را هم مدنظر قرار دهد.

شمخانی برجام را همراهی فرصت‌ها و تهدیدات دانست و گفت: محور مذاکرات و توافق برای دو طرف اعتماد سازی و راستی‌آزمایی است و چنین موضوعی برای ما که هرگز به دنبال استفاده غیر صلح‌آمیز از پرونده هسته‌ای نیستیم مثبت است.

صالحی: دلیلی ندارد برنامه ده سال پس از محدودیت‌های پذیرفته را در برجام بیاوریم

علی اکبر صالحی دومین میهمان جلسه هشتم کمیسیون ویژه رسیدگی به برجام نیز در جمع اعضای کمیسیون ضمن تشریح آنچه که تا به امروز در حوزه فعالیت های هسته ای و نیز روند مذاکرات صورت گرفته است گفت: ما در این مدت توانستیم غنی‌سازی را به ۲۰ درصد برسانیم و آب سنگین اراک را که از اوایل دهه ۸۰ طراحی آن شروع شده بود، پیگیری کنیم که در این باره به نتایج خوبی رسیدیم.

وی افزود: دلیلی ندارد که ما برنامه ده سال پس از محدودیت‌های پذیرفته را در برجام بیاوریم و به کسی اعلام کنیم. ما از سال دهم به بعد ظرفیت‌هایی را داریم که تعداد سو را افزایش خواهد داد، ما نقشه راهی داریم با آژانس که مطابق آن پس از ده سال عمل خواهیم کرد.

صالحی این را هم گفت که مطابق برجام ما برنامه هسته‌ای کشورمان را مطابق نیاز و امکان تحقیق و توسعه کشور حفظ کرده‌ایم. در عین حال که حق بازگشت پذیری را داریم و می‌توانیم در فاصله کوتاهی شرایط قبلی خود را احیا می‌کنیم.

قرار بود اعضای کمیسیون روز چهارشنبه را به بازدید از مجتمع آب سنگین اراک اختصاص دهند اما این برنامه به دوشنبه آینده منتقل شد و چهارشنبه کمیته های کمیسیون جلسه داشتند.

براساس این گزارش دومین هفته کاری کمیسیون ویژه بررسی برجام با محوریت بررسی متن برجام و با حضور چهره های مختلف پایان یافت.

حال باید منتظر بود تا با برگزاری جلسات بعدی کمیسیون و دریافت نقطه نظرات فنی و کارشناسی چهره های مختلف، ثمره بررسی های مجلس از مهمترین توافق صورت گرفته درباره پرونده هسته ای جمهوری اسلامی ایران با ۱+۵ را دید.

البته رئیس مجلس شورای اسلامی پیش از این خبر داد که مجلس نظر قطعی خود درباره برجام را مهرماه اعلام خواهد کرد.